دستگاه تعیین زمان فوت براساس پارامترهای محیطی

یکی از سوالات دادگاه کالبدشکافی که تا سه دهه‌ی اخیر به آن پاسخ کاملا درستی داده نشده، تعیین مدت زمان گذشته پس از مرگ خصوصاً در صحنه جرم است که یافته‌ای بسیار مهم در تحقیق و بررسی‌های پزشکی قانونی و جرائم جدی است.

برای تعیین زمان فوت دستگاهی مستقل وجود نداشت و تخمین مدت زمان گذشته پس از مرگ عمدتاً براساس کاهش درجه حرارت بدن در ۱۲ ساعت اول انجام می‌شد. در این حالت هر داده جداگانه اندازه‌گیری و بصورت دستی وارد نرم‌افزار می‌شد و نهایتا نمودارها با برنامه کامپیوتری بکار گرفته می‌شدند؛ ضمن اینکه اغلب اطلاعات به صورت حدودی تهیه می‌شدند.

با توجه به اهمیت و ضرورت این موضوع، پروژه ساخت دستگاه تعیین زمان فوت براساس پارامترهای محیطی در مرکز تحقیقات پزشکی قانونی انجام شد. این دستگاه پارامترهای مورد نیاز را بطور خودکار از طریق دوربین عکاسی، دماسنج بدن و محیط، صفحات سنجش رسانایی لباس‌ها، ضخامت‌سنج لباس‌ها، سنسور رطوبت هوای محیط، سنسور سرعت باد و عمق‌سنج غیرتماسی محیط دریافت می‌کند. سپس از طریق نمودار هنسج و پارامترهای اندازه‌گیری شده صحنه جرم از جمله وزن جسد، دمای محیط، البسه خشک یا مرطوب، هوای ساکن یا در جریان (یا آب ساکن یا در جریان) مدت زمان واقعی گذشته پس از مرگ را با کمک نرم‌افزار تخمین می‌زند.

هدف از این اختراع داشتن وسیله‌ای است که اطلاعات لازم برای اعلام زمان مرگ را به کمک کاوشگرهایش بصورت مستقیم و بدون توجه به مهارت متصدی تهیه کرده و بلادرنگ در نرم‌افزار قرار دهد به طوری که علاوه بر افزایش دقت و سرعت، از اشتباهات انسانی نیز جلوگیری شود.

مراحل کار فرآیند تخمین اندازه‌گیری زمان فوت توسط دستگاه به صورت خلاصه در شکل نشان داده شده است:

اختراع دستگاه تعیین زمان فوت براساس پارامترهای محیطی برای اولین بار منجر به مکانیزه شدن برآورد زمان مرگ اجساد شد.

در شکل، شمای گرافیکی از دستگاه و ابزارهای بکار رفته در آن نشان داده شده است. کاربرد ابزارهای موجود در دستگاه تعیین مدت زمان گذشته پس از مرگ بصورت زیر می‌باشد:

۱- دمای جسد با دماسنج مخصوص بدن که سنسور دمای temp است، اندازه‌گیری می‌شود.
۲- دمای محیط با دماسنج مخصوص که سنسور DS18B20 است، اندازه‌گیری می‌شود.
۳- تعیین درصد پوشش جسد با بهره‌گیری از دوربین عکاسی انجام می‌شود که با گرفتن یک عکس مناسب از جسد و با کمک پردازش تصویر می‌توان میزان پوشش لباس را تعیین کرد.
۴- اندازه‌گیری توده وزنی جسد با کمک دوربین عکاسی انجام می‌شود. در این حالت، با چند عکس از جسد می‌توان به کمک نرم‌افزار پردازش تصویر، اسکن سه‌بعدی از فرد را بدست آورد، در نتیجه می‌توان هم وزن و هم نسبت وزن به سطح بدن را بدست آورد.
۵- میزان رطوبت لباس با صفحات سنجش رسانایی الکتریکی اندازه‌گیری می‌شود.
۶- ضخامت لباس با سنسور ضخامت‌سنج دیجیتال GT211A1 مخصوص پارچه تعیین می‌شود.
۷- کوران هوا (رطوبت هوا و سرعت باد) با سنسور هواشناسی DHT22 برای رطوبت هوا و سنسور هواشناسی ws250i برای سرعت باد اندازه‌گیری می‌شوند.
۸- جنس محیط با کمک سنسور عمق‌سنج غیرتماسی مایعات OTTRLS تعیین می‌شود که با کمک آن می‌توان درصدی از وزن بدن که در آب است را بدست آورد. مقدار صفر یعنی جسد در هوا و مقدار ۱۰۰% یعنی جسد کاملا در آب بوده است.

اطلاعات سنسورها مستقل از هم و بصورت بلادرنگ به دستگاه اصلی ارسال می‌شوند و در آنجا نرم‌افزار با کمک نمودار هنسج و متغیرهای موجود در این نمودار، مدت زمان گذشته پس از فوت را محاسبه و نمایش می‌دهد.