رویکرد مرکز تحقیقات پزشکی قانونی در ایجاد بستر گفتگو در حوزه آسیب های اجتماعی

رییس انجمن مددکاری ایران و مدیرکل آسیب‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر با ابراز خرسندی از اینکه سازمان پزشکی قانونی کشور درهای اطلاعاتی خود را به روی کارشناسان بازکرده است گفت: سازمان پزشکی قانونی کشور فضایی برای گفت و گوهای اجتماعی ایجاد کرده تا دسترسی به اطلاعات مفیدی که تنها در این سازمان وجود دارد برای پژوهشگران و محققان فراهم شود.

به گزارش روابط عمومی مرکز تحقیقات پزشکی قانونی کشور، ‌ موسوی چلک صبح امروز در نشست هم‌اندیشی مطالعات پژوهشی در حوزه آسیب‌های اجتماعی که با حضور کارشناسان و صاحب‌نظران این حوزه در سازمان پزشکی قانونی کشور برگزار شد، گفت: متاسفانه آسیب‌های اجتماعی در ایران به خط قرمزی تبدیل شده که حاضر نیستیم اطلاعات و آمار مربوط به آن را اعلام کنیم و هر کس در این بخش اطلاعاتی دارد تصور می کند به گنجی عظیم دست یافته است.

وی با تأکید بر اینکه در ایران در بحث آسیب‌های اجتماعی دچار بیماری مزمن شده ایم به چند مؤلفه مشخص در این زمینه اشاره کرد و گفت: تمامی آسیب‌های اجتماعی روندی رو به رشد داشته و طی سال های اخیر در هیچ یک از آسیب‌ها کاهش نداشته ایم. تنوع آسیب های اجتماعی مؤلفه دیگری است که باید مورد توجه قرار گیرد در حالی که آینده نگری اجتماعی مبنای برنامه ریزی مطالعات ما نیست. کاهش سن افراد مرتبط با آسیب‌ها و زنانه‌تر شدن آسیب‌های اجتماعی از دیگر مؤلفه های موجود در این خصوص است.

وی با بیان اینکه اقداماتی در زمینه آسیب های اجتماعی در کشور صورت گرفته است، اظهار داشت: با وجود اقدامات صورت گرفته متأسفانه هر روز نگرانی‌ها در حوزه آسیب‌های اجتماعی بیشتر می شود و به نظر می رسد اقدامات صورت گرفته در این بخش نتایج خاصی به همراه نداشته است چرا که هر نهاد از زاویه خود و به صورت جزیره ای به موضوع آسیب های اجتماعی می پردازد؛ در حالیکه باید بدانیم آسیب‌های اجتماعی موضوعی فرابخشی و تأثیرپذیر است که نمی توان آن را به شکل جزیره ای بررسی و حل و فصل کرد.

این کارشناس حوزه اجتماعی با بیان اینکه در برنامه ریزی‌ها و سیاستگذاری‌های کشور موضوع آسیب های اجتماعی هیچ جایگاهی ندارد به برخی آمار موجود در این بخش اشاره کرد و گفت: به طور تقریبی ایران ۷۵ میلیون جمعیت دارد که در محل سکونت این افراد طی سال های اخیر تغییرات جدی اتفاق افتاده به نحوی که هم اکنون ۷۱ درصد جمعیت شهری و ۲۹ درصد روستایی هستند همین تغییر محل سکونت برای برنامه ریزی‌های اجتماعی پیام‌های بسیاری دارد با توجه به اینکه آسیب های اجتماعی در نقاط شهری بیش از روستایی است.

افزایش تعداد زنان سرپرست خانوار

در فاصله سال های ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۵ جمعیت زنان سرپرست خانوار ۳۹ درصد افزایش یافت در حالی که بین سال های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ تعداد این افراد ۵۳ درصد بیشتر شد که بخش عمده ای از این افراد به دلیل طلاق سرپرست شده‌اند. این بدان معنا است که تعداد جمعیت زنان سرپرست خانوار در سال های اخیر رشد قابل توجهی داشته است.

وی ادامه داد: هرچند زن سرپرست خانوار به معنای ورود به آسیب های اجتماعی نیست اما این موضوع وقتی با بحث طلاق همراه می شود آسیب‌هایی را به همراه دارد به نحوی که بر اساس آمارها ۹۵ درصد کودکان کانون اصلاح و تربیت فرزندان طلاق هستند.

آزار روانی بیشترین مشکل سالمندان

موسوی چلک برخی مشکلات سالمندان را از دیگر آسیب های اجتماعی جامعه ما برشمرد و گفت: هر چند وضعیت سالمندان از نظر بهداشت و امید به زندگی خوب است اما بحران هایی نیز در مورد آنان وجود دارد از جمله قتل سالمندان،‌سرقت از سالمندان تنها و اقدام به خودکشی در این افراد.

وی خاطرنشان کرد: در طول دو دهه، بررسی نشان داد آزار روانی بیشترین آزاری است که سالمندان از آن رنج می برند آن هم به این دلیل که دیده نمی شوند.

باید به مردم اعتماد کرد

وی با انتقاد از مخفی نگاه داشتن آمارهای مربوط به حوزه آسیب‌های اجتماعی افزود: با محرمانه کردن آمار مشکلی برطرف نمی شود و باید مردم را با این مسائل درگیر کرد. باید با مردم صادق و شفاف باشیم زیرا مدیریت آسیب‌های اجتماعی در صورتی امکان‌پذیر است که به مردم اطمینان کنیم.

به گفته وی در ایران هیچ مسئله ای بغرنج‌تر از مسائل اجتماعی و جرم نیست اما متأسفانه همیشه در حاشیه قرار می گیرد و به همین دلیل در این بخش هیچ گاه به نتایج درستی دست نمی یابیم.

تغییر شیوه ابتلا به HIV

رییس انجمن مددکاری ایران در ادامه خاطرنشان کرد: بر اساس آمار وزارت بهداشت از سال ۱۳۶۵ تا پایان سال ۱۳۹۰، تعداد افراد مبتلا به HIV ایدز، که از طریق سرنگ آلوده مبتلا شدند حدود ۷۰ درصد و از طریق روابط جنسی ۱۰٫۵ درصد بوده است. اما افرادی که در سال ۱۳۹۰ شناسایی شدند، با اعتیاد ۶۲٫۹ و از طریق روابط جنسی ۲۱٫۲ درصد بوده است.

وی افزود: از سال ۱۳۶۵ تا پایان سال ۱۳۹۱، افرادی که از طریق سرنگ آلوده مبتلا شدند حدود ۶۹ درصد و از طریق روابط جنسی ۱۲٫۵ درصد بوده اند.

سن طلاق در زنان ۲۰تا ۲۴ سال

این کارشناس حوزه مسائل اجتماعی با اشاره به افزایش طلاق در جامعه یادآور شد: در سال ۹۲ نسبت طلاق به ازدواج به ۲۰ درصد رسید یعنی به ازای هر ۵ ازدواج یک طلاق در کشور ثبت می شود.

وی تصریح کرد: در کشور سن طلاق زنان ۲۰ تا ۲۴ سال و سن مردان به ۲۵ تا ۲۹ سال رسیده است و این امر نشان دهنده کاهش سن طلاق در کشور است.

آینده آسیب‌های اجتماعی

موسوی چلک با اشاره به اینکه در حوزه آسیب‌های اجتماعی به سمت آسیب‌هایی می رویم که شادی آنی داشته باشد گفت: گرایش به مواد مخدر صنعتی، گسترش آسیب‌های ناشی از فضاهای مجازی، رنانه‌تر شدن آسیب‌ها، افزایش مصرف مشروبات الکلی و درون خانوادگی شدن آسیب‌ها آینده آسیب‌های اجتماعی است.

سیاسی کاری در حوزه اجتماعی ظلم است

مدیرکل آسیب‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر با انتقاد از داشتن نگاه سیاسی به مسائل اجتماعی یادآور شد: در ایران تنها بخشی که هیچ برنامه و سیاستی ندارد حوزه اجتماعی است و هر کس در این بخش بر اساس سلیقه و میل خود عمل می کند. متأسفانه ما به مسائل اجتماعی رویکردی انتظامی، قضایی، سیاسی و امنیتی داریم در حالیکه برای کاهش آسیب ها در این بخش باید هویت فرهنگی و داشته های فرهنگی خود را تقویت کنیم.

به گفته وی رویکرد ما به مسائل اجتماعی باید سلامت محور باشد و سطوح پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی هر چه بیشتر مورد توجه قرار گیرد چرا که هم اکنون بیش از تلاش در سطح پیشگیری از آسیب های اجتماعی در حوزه پس از ابتلا به آسیب سرمایه گذاری می کنیم.

وی در پایان از تمامی نهادهای فعال در حوزه اجتماعی خواست با بیان آسیب‌های اجتماعی که کشور و آینده ما را تهدید می کند شرایطی فراهم کنند که در برنامه ششم توسعه سهم بیشتری به آسیب‌های اجتماعی اختصاص یابد.