بیماری ایدز و ارتباط آن با مواد مخدر

بیماری ایدز و ارتباط آن با مواد مخدر

اعتیاد به دلایل مختلف خطرناک است ولی ابتلا به ایدز یکی از مهم‌ترین عواقب آن است. رفتارهای مرتبط با سوء‌مصرف مواد مخدر مهم‌ترین عامل انتشار ایدز در کشور به حساب می‌آید.
طبق آمارهای ارائه شده از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور حدود ۶۳ درصد انتقال HIV به علت استفاده از وسایل مشترک برای تزریق مواد مخدر است. از سوی دیگر جوانان و نوجوانان بیشترین گروه سنی در معرض خطر در برابر این بیماری را تشکیل می‌دهند. سوء‌ مصرف مواد و اعتیاد به دو طریق می‌تواند خطر ابتلا به ویروس HIV را در افراد افزایش دهد.
اولین و مهم‌ترین عامل ابتلای به ایدز:

1. به‌کارگیری وسایل و تجهیزات مشترک برای مصرف مواد است.

2. استفاده از سرنگ‌های غیر استریل هنگام تزریق موادی چون هروئین، تریاک، کوکائین که معمولاً به شیوه گروهی نیز مصرف می‌شوند، عامل عمده انتقال ویروس ایدز را تشکیل می‌دهند.

طریق دیگری که مواد می‌تواند شانس ابتلای افراد به ایدز را در مصرف‌کنندگان مواد افزایش دهد، ناشی از خود رفتار مصرف مواد است نه استفاده از وسایل مشترک برای مصرف. الکل، کوکائین، کرک، آمفتامین‌ها مثل اکستازی و شیشه،  توهم‌زاها مثل LSD, PCP همه از جمله موادی هستند که قضاوت و ادراک فرد از واقعیت را مختل می‌کنند. افرادی که تحت تأثیر مواد قرار می‌گیرند، غالباً توانایی تشخیص درست و غلط و پیش‌بینی عواقب کارهای خود را از دست می‌دهند و لذا در این زمان ممکن است درگیر رفتارهای جنسی پرخطر شوند که شانس آلوده شدن آنها به ویروس HIV را افزایش می‌دهد.

بیماری ایدز و ارتباط آن با مواد مخدر

HIV مخفف “Human Immunodeficiency Virus” به معنی “ویروس نقص ایمنی انسان” است. ویروس، یک ذره زنده خیلی کوچک است که می‌تواند تکثیر و پخش شود اما برای زندگی نیاز به موجود زنده دیگری دارد. وقتی ویروس، سلولی را آلوده کند شروع به تکثیر در داخل آن سلول می‌کند که در نهایت منجر به آسیب آن سلول می‌شود.

هنگامی که فرد در تماس با فرد آلوده به ویروس HIV قرار می‌گیرد، این ویروس به سیستم ایمنی بدن او حمله می‌کند. به این صورت که منجر به عفونت سلول‌های بدن می‌شود و در عین حال آن‌ها را در برابر هرگونه درمانی مقاوم می‌کند. سپس سلول‌های آلوده خود تبدیل به ماشین‌های تولید کننده ویروس می‌شوند و به این ترتیب سایر نقاط سالم بدن را آلوده می‌کنند. اگر این روند تحت درمان قرار نگیرد و متوقف نشود به سندروم نقص ایمنی اکتسابی یا همان ایدز می‌انجامد. هنگامی که فرد به ایدز مبتلا می‌شود بدن او توانایی‌اش را در مقابله با بیماری‌های مختلف از دست می‌دهد. در واقع ایدز آخرین مرحله از عملکرد ویروس HIV است و همه کسانی که به این ویروس آلوده می‌شوند، ایدز ندارند.

مصرف مواد یا الکل علائم مرتبط با ویروس HIV را تشدید می‌کند؛ چرا که مصرف مواد مخدر سیستم ایمنی که خود توسط ویروس HIV هدف گرفته شده است را  بیش از پیش تضعیف می‌کند. در نتیجه روند بیماری سرعت بیشتری می‌گیرد و آسیب‌های سلولی و شناختی گسترده‌تری در فرد بروز می‌یابد.

مهم ترین راه کارهای مقابله با ایدز در ایران:

1. آموزش و اطلاع‌رسانی

2. پیشگیری از ابتلا به ایدز از طریق مادر به فرزند

3. حمایت و توانمندسازی

4. تقویت نظام مراقبت و مدیریت داده‌ها

5. تأمین سلامت خون

6. پیشگیری از انتقال تزریق و کاهش آسیب و پیشگیری از انتقال جنسی و ترویج استفاده از وسایل پیشگیری و توصیه به انجام مشاوره و آزمایش تشخیصی اچ آی وی از دیگر محورهای این برنامه است.

اکثر مبتلایان به ویروس ایدز در کشور ۲۵ تا ۴۰ ساله هستند و به علت ضعف اطلاع رسانی و نبود آموزش در مورد انتقال ایدز از طریق رفتارهای پرخطر جنسی، جوانان در معرض ابتلا به این بیماری هستند.